مترجم: امین حسین پور
منبع:راسخون




 

اثر گلخانه‌ای فرآیندی طبیعی است که در زمین رخ می‌دهد. اثر گلخانه‌ای باعث گرم ماندن کره‌ی زمین می‌شود. اثر گلخانه‌ای اغلب علت گرمایش جهانی در نظر گرفته می‌شود. هرچند، درک آن به عنوان یک پدیده‌ی جداگانه نیز مهم است.
اثر گلخانه‌ای عمدتاً نتیجه‌ی جذب انرژی خورشید توسط گازهای موجود در اتمسفر بعد از منعکس شدن آن از سطح زمین است. هنگامی که انرژی خورشید به زمین می‌رسد، حدود 51 درصد آن توسط جذب می‌شود و مابقی آن به به فضا بازگردانده می‌شود یا جذب می‌شود. بعد از رسیدن به دمایی خاص، زمین گرمای مادون قرمز آزاد می‌کند که توسط گازهایی خاص جذب می‌شود. سپس، این انرژی در همه‌ی جهات منتشر می‌شود و باعث گرم شدن سطح زمین و اتمسفر می‌شود. این باعث می‌شود زمین به اندازه‌ی کافی برای وجود حیات گرم باشد. بدون اثر گلخانه‌ای دمای سطح زمین به طور متوسط 33 درجه‌ی سانتی‌گراد خنک‌تر از حد معمول می‌شود. یعنی کره‌ی زمین تقریباً یخ می‌زند! اثر گلخانه‌ای در برخی دیگر از سیارات مانند زهره و مریخ نیز دیده می‌شود.
همانطور که اشاره شده در حدود 51 درصد نور خورشید توسط سطح زمین جذب می‌شود. 20 درصد از انرژی خورشید توسط ابرها پراکنده و منعکس می‌شود و 19 درصد نیز توسط ابرها و اتمسفر جذب می‌شود. از 10 درصد باقی مانده 6 درصد آن توسط اتمسفر پراکنده می‌شود و 4 درصد توسط آب و خشکی منعکس می‌شود.

گازهای گلخانه‌ای

گازهای گلخانه‌ای نقش عمده‌ای در جذب و نشر گرمای بازتابش شده توسط زمین ایفا می‌کند. این گازها نسبت به گازهای دیگر موجود در اتمسفر توانایی بیشتری برای جذب گرمای منعکس شده از سطح زمین دارد. گازهای گلخانه‌ای اصلی عبارت است از اوزون، نیتروژن اکسید ، کربن دی اکسید ، متان و بخار آب. این گازها به طور طبیعی در اتمسفر زمین وجود دارد. همراه این گازها، ابرها نیز در جذب و منعکس کردن گرما نقش دارد. بخار آب و ابرها بیشترین سهم را در اثر گلخانه‌ای دارد.
درصد گازهای گلخانه‌ای بدین صورت است:
کربن دی اکسید – 036ر. درصد
متان – 0017ر. درصد
اوزون – 000004ر. درصد
نیتروژن اکسید – 0003ر. درصد
بخار آب – 1 تا 4 درصد

عواملی که اثرگلخانه‌ای را تحت تأثیر قرار می‌دهد
]

نوع سطحی که نور خورشید با آن برخورد می‌کند میزان گرمای منعکس شده را تعیین می‌کند. این فرآیند بازتاب نامیده می‌شود و اثر گلخانه‌ای را تحت تأثیر قرار می‌دهد. برای مثال گرمای بیشتری از نواحی پوشیده از برف نسبت به بیابان‌ها منعکس خواهد شد. سطوحی که رنگ روشنی دارد گرمای بیشتری نسبت به سطوح دارای رنگ تیره منعکس می‌کند. انرژی کلی دریافت شده از خورشید عامل دیگری است که مقدار گرمایش را تعیین می‌کند. ترکیب گازهای گلخانه‌ای نیز میزان گرمایشی که اتفاق می‌افتد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. حضور مقادیر بالاتر گازهای گلخانه‌ای باعث افزایش دما خواهد شد.

اثر گلخانه‌ای و گرمایش جهانی

اثر گلخانه‌ای برای گرم نگه داشتن زمین و حفظ حیات مهم است. ولی اگر زمین بیش از اندازه گرم شود می‌تواند زندگی همه‌ی موجودات را به خطر بیاندازد. گرمایش جهانی نتیجه‌ی فعالیت‌های انسانی مختلف در طی قرن اخیر است که منجر به آلودگی محیط زیست و افزایش میزان گازهای گلخانه‌ای مانند نیتروژن اکسید ، کربن دی اکسید و متان شده است. این منجر به افزایش میانگین دما در زمین شده است که به نوبه‌ی خود اقلیم زمین را تحت تأثیر قرار می‌دهد. جامعه‌ی جهانی سعی کرده است راه‌ حلی برای کنترل انتشار گازهای گلخانه‌ای پیدا کند ولی پیشرفت در این راه به این کندی صورت می‌گیرد.
اقلیم گرم‌تر که از افزایش میزان گازهای گلخانه‌ای ناشی می‌شود ممکن است حیات انسان را تهدید کند. جامعه‌ی جهانی باید مشکل افزایش میزان گازهای گلخانه‌ای را جدی‌تر بگیرد و در جهت حفظ زمین برای نسل‌های آینده گام بردارد.